نقش چالش برانگیز هوش مصنوعی در دنیای مدرن – محبوبه بیدکی

محبوبه بیدکی– بیش از صد سال پیش ایده هوش مصنوعی به شکل ربات‌هایی که می‌توانستند صحبت کنند و راه بروند در داستان‌های علمی تخیلی پدید آمد که می‌توان به فیلم آلیس در سرزمین عجایب و جادوگر شهر اُز همچنین به شخصیتی به نام حلبی در آن اشاره کرد، اما پس از مدتی که کامپیوترها ساخته شدند تفکر ایجاد ماشین‌هایی که بتوانند فکر کنند و کارهایی شبیه انسان‌ها انجام دهند، فکر دانشمندان و ریاضیدانانی از جمله آلن تورینگ که به او لقب پدر هوش مصنوعی را دادند به خود مشغول کرد.او اولین مقاله جنجالی خود را با این سوال که آیا ماشین ها می توانند فکر کنند! در این مورد نوشت و به این ترتیب هوش مصنوعی در دنیای ما متولد شد. اصطلاح artificial intelligence وارد زبان اینگلیسی شد و در دانشگاه های معتبر آمریکا مثل ام آی تی و استنفوردبرای اولین بار آزمایشگاه های هوش مصنوعی به وجود آمد.

بدیهی است که مقاله،پژوهش،اطلاعات و موارد بسیاری در خصوص چگونگی و چرایی بروز و ظهور هوش مصنوعی دردنیای مدرن و توسعه یافته امروزی وجود دارد که بسیار گسترده،کامل و جامع است و در این یادداشت نمی گنجد،اما به صورت اجمالی و اندک به معرفی هوش مصنوعی و فرصت ها و تهدیدهای این تکنولوژی جدید می پردازیم. هوش مصنوعی یا همان AI در واقع تکنولوژی است که به شبیه سازی هوش انسانی در ماشین هایی اشاره دارد که عملکردهای شناختی انسان را تقلید کرده و برای انجام وظایفی که معمولاً به هوش انسانی نیاز دارند برنامه ریزی می شوند. در واقع هدف اولیه هوش مصنوعی ایجاد فناوری نوین به صورت ماشین هایی است که می‌توانند فرآیندها و رفتارهای فکری انسان را تکرار کنند و برنامه ریزی هایی از جمله توسعه سیستم‌های کامپیوتری است که وظایفی  مانند درک بصری، تشخیص گفتار، تصمیم‌گیری و ترجمه زبان که معمولاً به هوش انسانی نیاز دارند،را انجام می دهند.این نکته حائز اهمیت است که هوش مصنوعی به سرعت در حال تکامل بوده و پتانسیل آن را دارد که منجر به تغییر و تحول در دنیای اطراف ما شود. بطور کلی هوش مصنوعی نقش مهمی در صنایع مختلف و  دنیای مدرن و توسعه یافته امروزی دارد که فرآیندها را کارآمدتر، شخصی‌سازی و ایمن‌تر می‌کند.البته همانطور که تکنولوژی به تکامل خود ادامه می دهد، هوش مصنوعی نیز به دلیل توانایی هایی که دارد در دنیای امروز اهمیت فزاینده ای پیدا کرده و می تواند روند وظایف پیچیده را سریعتر و با دقت بیشتری نسبت به انسان انجام داده و کارایی و بهره وری را در صنایع مختلف افزایش دهد. بی تردید این فناوری مزایای بسیار گسترده ای دارد اما تهدیدها و نگرانی‌های آن را نمی توان نادیده گرفت،چرا که توسعه هوش مصنوعی در کنار تمام فرصت‌های جدیدی که در صنعت تکنولوژی به وجود می‌آورد،می تواند تهدید بزرگی نیز برای جهان آینده محسوب شود. بطور حتم هوش مصنوعی این تکنولوژی نوظهور و بی بدیل تاثیر بسزایی در زندگی امروز انسانها در حوزه های مختلف دارد که به چند مورد از آن اشاره می کنم،نکته اول اینکه دستیارهای شخصی مجهز به هوش مصنوعی از جمله سیری، الکسا و دستیار گوگل به بخشی جدایی ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده اند و در انجام وظایفی از جمله تنظیم یادآوری، پاسخ به پرسش ها و کنترل دستگاه های هوشمند به ما کمک می کنند.دومین مورد توصیه‌های پیش‌بینی‌کننده هستند که الگوریتم‌های هوش مصنوعی در پلتفرم‌هایی مثل نتفلیکس و آمازون برای ارائه توصیه‌های شخصی‌شده بر اساس سابقه مشاهده یا خرید ما استفاده می‌شوند.که به آن حباب فیلتر نیز می گویند و به این گونه است که در هر مورد و سوژه مورد علاقه خود که در این پلتفرم ها سرچ کرده باشید مشابه در خواست شما را ارائه خواهد داد و با هر مراجعه به این پلتفرم ها به راحتی سوژه مورد نظر خود را در کسری از ثانیه می‌بینید. در مورد تشخیص بیماری که هنوز شخصا تجربه ای در این مورد نداشته ام اما با توجه به کلیپ ها و ویدئوها در این مورد می توان دریافت که هوش مصنوعی با امکان تشخیص زودهنگام بیماری، بهبود دقت تشخیصی و کمک به مراقبت و نظارت از بیمار، بخش مراقبت های بهداشتی را متحول می کند،به گونه ای که امکان این شرایط وجود دارد تا بسیار کمتر از انتظار ما به نیروی انسانی در بخش مراقبت های بهداشتی نیاز داشته باشیم!  اما وسایل نقلیه خودران که به نظر می رسد این بخش مورد توجه همه قرار گرفته در مورد  یکی از اجزای حیاتی خودروهای خودران است که هوش مصنوعی آنها را قادر می‌سازد تا محیط اطراف خود را درک کرده و تصمیم بگیرند که در زمان واقعی ناوبری کنند. این موارد بخشی از فرصت هایی است که هوش مصنوعی در اختیار ما قرار داده تا محیط اطراف و زندگی در آن را راحت تر و با امکانات بیشتر تجربه کنیم اما در کنار تمام این فرصت ها بی تردید باید جوانب دیگر آن را در نظر بگیریم و از تهدیدهای این تکنولوژی نوپا نیز غافل نمانیم. درواقع درک هوش مصنوعی به عنوان یک تهدید یا فرصت ذهنی است و به عوامل مختلفی بستگی دارد. در حالی که این تکنولوژی پتانسیل بسیار زیادی برای تأثیر مثبت در زندگی ما را دارد،اما نگرانی هایی در مورد جابجایی شغل، حریم خصوصی و امنیت نیز باید مورد توجه قرار گیرد. اتوماسیون مبتنی بر هوش مصنوعی ممکن است منجر به از دست دادن شغل در صنایع خاصی شود، اما فرصت‌های شغلی جدیدی نیز ایجاد کند که بر کارهایی تمرکز داشته باشد که به مهارت‌های انسانی از جمله خلاقیت، تفکر انتقادی و حل مسئله نیز نیاز دارد. علاوه بر تمام این، پیامدهای اخلاقی آن، این نکته حائز اهمیت است که هوش مصنوعی را می‌توان هم به‌عنوان یک تهدید و هم به‌عنوان یک فرصت در نظر گرفت، و ایجاد تعادل با استفاده از پتانسیل آن در حین پرداختن به ریسک‌های مرتبط با این تکنولوژی نیز بسیار حائز اهمیت است. در ادامه بد نیست که با ذکر مثال فرصت یا تهدید هوش مصنوعی را به گونه ای شفاف توضیح دهیم؛ یکی از نمونه هایی که توسط هوش مصنوعی در زندگی امروزی ما ایجاد فرصت می کند، توصیه های شخصی سازی شده است. الگوریتم‌های هوش مصنوعی توسط پلتفرم‌های آنلاین مختلفی از جمله سرویس‌ پخش نتفلیکس، وب‌سایت‌های تجارت الکترونیک آمازون و پلتفرم رسانه‌ اجتماعی فیسبوک برای تجزیه و تحلیل ترجیحات و رفتار کاربر استفاده می‌شوند. این پلتفرم‌ها محتوا، محصولات یا ارتباطات مرتبط را بر اساس علایق و فعالیت‌های فردی پیشنهاد می دهند.در واقع همان مثال حباب فیلتر که در ابتدای مطلب توضیح داده شد و با استفاده از هوش مصنوعی، این توصیه ها می توانند رضایت کاربر را افزایش داده که در زمان صرفه جویی کنند تا به کشف تجربیات جدید و شخصی کمک کنند. بی تردید یکی از نمونه های تهدید هوش مصنوعی در زندگی امروزی ما می توان به جابجایی شغلی اشاره کرد که فناوری‌های هوش مصنوعی به سرعت در حال پیشرفت هستند و این پتانسیل را دارند که انواع خاصی از مشاغل را که مستلزم کارهای تکراری یا کارهایی هستند که به راحتی و اتوماتیک وار انجام می‌شوند، جایگزین کنند. به عنوان مثال، الگوریتم های پیشرفته یادگیری ماشین می توانند تجزیه و تحلیل داده ها و وظایف تصمیم گیری را انجام دهند و نیاز به مشارکت انسان را کاهش داده و یا کمرنگ کنند که منجر به از دست دادن شغل و ایجاد چالش برای افرادی می شود که مشاغل آنها به دلیل هوش مصنوعی منسوخ شده است. کلام آخر اینکه با پدید آمدن اقتصاد نوین و پیشرفت تکنولوژی می توان فرصت های جدیدی را برای حضور پر رنگ منابع انسانی پیش بینی کرد، اما علاوه بر تمام این اشاره های مختصر به دنیای عظیم و گسترده این تکنولوزی مدرن، با ادامه روند پیشرفت این فناوری احتمالاً در سال های آینده نیز شاهد پیشرفت های هیجان انگیزتری خواهیم بود.توجه به این نکته اساسی را نباید فراموش کنیم که اگر مزایای اتوماسیون به گونه ای عادلانه در جامعه توزیع نشود،این تکنولوژی نوظهورنیز به طور بالقوه می تواند شکاف نابرابری درآمدها را افزایش دهد./منبع: روزنامه زمان

mojgan.bidaki88gmail.com