بررسی نقش خلاقیت در رفع مشکلات کسب و کار

مدیر مرکز نوآوری دانشگاه علم و صنعت گفت: ترس از اشتباه و شکست، صرفاً به دنبال یک راه حل صحیح گشتن، اضافه کردن مفروضات نادرست به مسئله، تقلید کورکورانه از قواعد و بیش از حد منطقی بودن از موانع خلاقیت به شمار می‌رود.

به گزارش البرز فاوا نیوز به نقل از ایسنا؛ اولین و دومین دورهمی کسب و کارهای نوپای قرآنی با موضوع «خلاقیت و چالش‌های سازمانی» و «اعتبارسنجی ایده‌ها»، عصرروز گذشته در مرکز رشد فناوری‌های اطلاعات جهاد دانشگاهی قم برگزار شد.

در اولین دورهی که در نوبت اول برگزار شد، محمدابراهیم دهدشتی، مدیر مرکز نوآوری دانشگاه علم‌وصنعت به عنوان مدرس این کارگاه درباره کارآفرینی گفت: یکی از موضوعاتی که در کارآفرینی ذهن هر انسانی را درگیر می‌کند، ایده‌های جذاب و کارساز است که منشأ آن ذهن خلاق و فعال است.

دهدشتی با تأکید بر اینکه خلاقیت یک ویژگی اکتسابی است و به معنای نگاه کردن متفاوت به مسئله و رسیدن به یک راه حل جدید است، افزود: ذهن انسان‌های خلاق دارای چهار مؤلفه سیالی ذهن، ابتکار، انعطاف‌پذیری و بسط است و اگر فردی تمام این مؤلفه‌ها را به یک میزان داشته باشد، فرد خلاقی است.

وی با اشاره به اینکه منظور از سیالی ذهن، ارائه راه حل‌های متعددی در حل مسئله است که هرچقدر بیشتر ایده تولید کنیم سیالی ذهن انسان بیشتر است، گفت: ابتکار به معنای ارائه ایده‌های نو، بدیع و خلاف عادت رایج است.

دهدشتی با بیان اینکه انعطاف‌پذیری به معنای توانایی ارائه راه حل‌های مختلف برای حل مسائل است، افزود: بسط به معنای توانایی توجه به جزئیات و بسط ایده‌ها به یک نتیجه خوب است؛ انسان‌هایی که در ایران زندگی می‌کنند معمولا بسط ضعیفی دارند که علت اصلی آن است که قدرت تصمیم‌گیری برای آینده خود ندارند.

مدیر مرکز نوآوری دانشگاه با بیان اینکه آزمون تُرَنس، آزمونی برای سنجش میزان بسط هر فرد است، در خصوص تکنیک‌های خلاقیت گفت: ۴۵۰ تکنیک خلاقیت در ایران ترجمه شده است که تکنیک اسکمپر  برای کسانی که قصد ثبت اختراع دارند مورد استفاده قرار می‌گیرند.

وی با اشاره به اینکه افزایش سن، منجر به کاهش خلاقیت می‌شود، بیان کرد: در تکنیک اسکمپر اولین مؤلفه جایگزینی است؛ یعنی جایگزینی یک روش با سعی و خطاست که همه ما می‌توانیم در زندگی روزمره خود آن را به کار بریم.

دهدشتی با اشاره به اینکه ترکیب کردن، مؤلفه دوم این تکنیک است، اظهار کرد: بیشتر ایده‌ها از طریق ترکیب به دست می‌آیند؛ اقتباس، تعدیل و سازگاری مؤلفه، دیگر این تکنیک است و در هر گونه تلاش برای ایده‌پردازی، بهتر است تمام مشابهات ممکن، جست‌و جو شود زیرا بیشتر ایده‌ها و اختراعات تا درجه‌ای اقتباس شده‌اند.

مدیر مرکز نوآوری دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه بزرگ‌سازی، مولفه چهارم تکنیک اسکمپر است، ادامه داد: یکی از شیوه‌های اساسی و مهم در خلاقیت و ایده‌پردازی جستجوی کاربردهای دیگر و جدید برای محصولات و خدمات موجود است.

دهدشتی با اشاره به اینکه حذف یا کوچک کردن، از دیگر مؤلفه‌های مورد بررسی در تکنیک‌ اسکمپر است، اظهار کرد: حذف به معنای ساده‌کردن قسمتی از ابتکار در صنایع است و تقریباً به مواردی اشاره دراد که باید حذف شود. ساده کردن در طراحی امر خوبی است اما در تولید اهمیت بسیاری دارد.

وی با بیان اینکه معکوس‌سازی یا چیدمان مجدد، آخرین مؤلفه در این تکنیک به شمار می‌رود، ادامه داد: داشتن نگاه معکوس و قلب، همان معکوس‌سازی است این نوع نگاه، نگاهی مبتنی بر سعی و خطاست که همه ما می‌توانیم در زندگی روزمره خود آن را به کار بریم.

پس از پایان بخش اول، دهدشتی در دومین دورهمی کسب و کارهای نوپای قرآنی که بعدازظهر همان روز برگزار شد،  گفت: ترس از اشتباه و شکست، صرفاً به دنبال یک راه حل صحیح گشتن، اضافه کردن مفروضات نادرست به مسئله، دنبال کردن کورکورانه قواعد، بیش از حد منطقی بودن، بیهوده انگاشتن بازی کردن، ترس از احمق جلوه کردن، پرهیز از ابهام، تفکر منفی، عدم توانایی جدا کردن سوژه اصلی از زمینه و گمان به این موضوع که «من خلاق نیستم» از موانع خلاقیت به حساب می‌رود.

وی یادآور شد: بزرگترین مانع خلاقیت، غالب و چارجوب فکری است؛ برای مثال یک شخصی عادت دارد روزانه یک سری کارها را انجام دهد و برای چنین شخصی دشوار است که عادات روزمره‌اش را تغییر دهد و به اتفاقات جدید فکر کند.

مدیر مرکز نوآوری دانشگاه علم‌وصنعت بیان کرد: یکی دیگر از تکنیک‌های خلاقیت، بارش فکری است که در آن ۱۰ قانون وجود دارد که نقض نکردن ایده شخص قبل از خود، تمسخر نکردن ایده‌ها، صحبت نکردن با یکدیگر، رعایت نوبت و..از جمله این قانون‌هاست.

وی در خصوص (mind map) ) یا نقشه ذهنی که یکی دیگر از تکنیک‌های خلاقیت جهت تقویت بسط است، گفت: نقشه ذهنی یکی از پرکاربرد ترین روش های یادگیری حال حاضر جهان است، روشی کاملا علمی و کاربردی که از طریق آن میزان یادگیری و اثرپذیری مغز انسان چندین برابر خواهد شد و یک نمودار درختی است که برای بیان کردن کلمات، ایده‌ها، فعالیت‌ها یا موارد دیگر مربوط به یک کلید واژه یا ایده مورد استفاده قرار می‌گیرد و در این نقشه تمامی مسیرهای منتهی به هدف را با ذکر جزئیات می‌نویسیم و در نهایت به ما کمک می‌کند تا مسیر خود را برای رسیدن به هدف با جزئیات دقیق و اموری که باید انجام دهیم، انتخاب کنیم.

دهدشتی با اشاره به اینکه کسب و کار از یک ایده خوب آغاز می‌شود، گفت: ایده و خلاقیت قدم اول در کسب و کار و اعتبارسنجی قدم دوم کسب و کار است، قدم سوم در کسب و کار طراحی ارزش پیشنهادی علتی است که مشتری برای آن حاضر است پول پرداخت کند.

وی تصریح کرد: اعتبارسنجی در خصوص این موضوع صحبت می‌کند که آیا مردمی که در بازار هستند، همان‌گونه فکر می‌کنند که من فکر می‌کنم؟؛ هر شخص چون خود صاحب ایده است نسبت به ایده حساسیت دارد مانند یک مادر نسبت به فرزند.

مدرس این کارگاه یادآور شد: در کشورهای خارجی، ایده به تنهایی هیچ ارزشی ندارد و هیچ ساز و کاری در دنیا برای ثبت ایده صرف وجود ندارد و قاعده بر این است که اگر شما ایده‌ای ارائه دادید( بدون آن‌که اقدامی انجام دهید) و تا سه سال از آن ایده استفاده نکردید، اگر کسی از آن ایده استفاده کرد و به مرحله اجرا و بهره‌برداری رساند، شما حق شکایت ندارید.