ساختاردهی حکمرانی هوش مصنوعی در ایران
نمایندگان مجلس بر ضرورت وجود یک متولی قدرتمند و متمرکز برای فناوری استراتژیک هوش مصنوعی، طرح ایجاد «سازمان ملی هوش مصنوعی»را با رأی قاطع به تصویب رساندند. این ساختار جدید یک سازمان با اختیارات راهبری، نظارتی و سیاست‌گذاری زیر نظر مستقیم رئیس جمهور است.
به گزارش خبرنگار فناوری برتر دیجیتال، در این راستا مصطفی طاهری نماینده مجلس شورای اسلامی با اشاره به جمع‌بندی نهایی طرح حکمرانی هوش مصنوعی می گوید؛ روند طراحی و تدوین مدل واحد مدیریتی در این حوزه به مراحل پایانی خود رسیده است، به گفته وی، مجلس در تلاش است چارچوبی منسجم برای حکمرانی بر فناوری‌های نوین هوش مصنوعی ایجاد کند تا وظایف کلان در سه محور سیاست‌گذاری، نظارت و هدایت راهبردی، در قالب ساختاری مشخص و قابل اجرا تعریف شود. وی تاکید می کند که؛ پیش از این نیز شورای عالی انقلاب فرهنگی اقداماتی پایه‌ای در زمینه تدوین اسناد مرتبط با هوش مصنوعی انجام داده بود، اما در حال حاضر هدف نمایندگان، دستیابی به مدلی جامع است که بتواند مسیر توسعه و بهره‌برداری از این فناوری راهبردی را در سطح ملی سامان دهد.
این نماینده مردم در مجلس با تاکید بر اینکه طرح پیشنهادی برای ایجاد یک نهاد متمرکز تحت عنوان «سازمان ملی هوش مصنوعی» به مراحل نهایی تدوین رسیده است،ادامه می دهد؛ این پیشنهاد، که پاسخی به ضرورت تدوین راهبردهای کلان ملی در حوزه فناوری‌های نوین است، ساختار مدیریتی خاصی را برای این سازمان متصور شده است و بر اساس ساختار پیشنهادی، این سازمان به منظور تضمین اشراف و سرعت عمل در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک،مستقیماً زیر نظر رئیس جمهور قرار خواهد گرفت. نایب رییس فراکسیون هوش مصنوعی در ادامه یادآور می شود؛این رویکرد، جایگاه ویژه‌ای به این نهاد در سلسله مراتب اجرایی کشور می‌دهد و در رأس این ساختار پیشنهادی، برای نظارت کلان و هدایت عالیه، تشکیل یک «شورای راهبری» پیش‌بینی شده که نقش محوری در سیاست‌گذاری‌های کلیدی سازمان ایفا خواهد کرد و قرار است مرجع اصلی تدوین و اجرای سند ملی هوش مصنوعی در کشور باشد. وی با تاکید بر اینکه این شورا قرار است با مشارکت نمایندگانی از سه قوه مقننه، مجریه و قضائیه، به علاوه نمایندگانی از بخش‌های مختلف دولت و بخش خصوصی، جهت‌دهی کلان را انجام دهد،یادآورمی‌شود؛با این وجود در جریان بررسی‌ها، بخشی از بدنه دولت دیدگاهی متفاوت داشت و معتقد بود که ایجاد سازمان جدید ضرورتی ندارد و وظایف مورد نظر می‌تواند در معاونت علمی موجود متمرکز و انجام شود. طاهری خاطرنشان می‌کند؛ضمن احترام به این دیدگاه که از سر دلسوزی به ساختار فعلی ابراز شده، نظر کارشناسان و مطالعات تطبیقی انجام گرفته و در خصوص تجارب بین‌المللی، مسیر دیگری را پیشنهاد شده که در صحن مجلس مطرح و با رأی بسیار بالایی به تصویب رسیده است.
نایب رئیس فراکسیون هوش مصنوعی خاطرنشان می‌کند؛تصویب این طرح نشان‌دهنده اجماع نمایندگان بر ایجاد یک نهاد مستقل و قدرتمند در این حوزه است و مسیر ایجاد «سازمان ملی هوش مصنوعی» به عنوان متولی اصلی این حوزه کلیدی، مورد تأیید اکثریت نمایندگان قرار گرفته که در این بخش فعالیت کنند. در نهایت می توان گفت که؛ تصویب تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی با رأی قاطع نمایندگان، یک گام مهم در جهت تعریف متولی مشخص و اعطای اختیارات کافی برای هدایت، سیاست‌گذاری و نظارت بر فناوری هوش مصنوعی در کشور تلقی می‌شود.
بدون تردید این ساختار جدید که بر مدیریت متمرکز و نظارت کلان از طریق شورایی با مشارکت قوا تأکید داشته و نشان می دهد مجلس در کارایی و سرعت پیشبرد اهداف ملی،این حوزه را در گرو استقلال سازمانی و اختیارات ویژه دانسته و رویکرد تفویض آن به ساختارهای موجود را کافی نمی داند.
