دره دیجیتال

حمید حیدری

محمد جواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در نشست ایران هوشمند از مفهومی جدید به نام “دره دیجیتال” نام برد که در تلاش ایشان و همکارانش در دولت یازدهم برای کم کردن شکاف دیجیتالی به آن رسیده اند.

فناوری برتر دیجیتال، وزیر جوان با این جملات دره دیجیتال را توصیف نموده است “در ابتدای وزارت تصورمان از مفهوم شکاف دیجیتال این بود که بین خدمات، توسعه و پوشش روستا و شهر، عدالت را برقرار کنیم اما بعداً فهمیدیم این شکاف دره عمیقی است. دره عمیق دیجیتال به معنای اختلاف میان فهم مدرن و سنتی است و به دلیل مدیران سنتی که به صندلی‌های خود چسبیده‌اند ایجاد شده است.”

در سالهای اخیر بحثهای مهمی بروی مفهوم  “شکاف دیجیتال”  شکل گرفته است که به فاصله و شکاف  بین شهروندانی اشاره دارد که به فناوری های دیجیتال و اطلاعات دسترسی موثری دارند ومردمانی که دسترسی بسیار محدود یا اصلاً دسترسی ندارند. محدودیت یا عدم دسترسی شامل عدم تعادل در دسترسی فیزیکی و همچنین عدم تعادل در داشتن منابع و مهارت برای دسترسی مؤثر و مفید به فناوری و منابع موجود اطلاعاتی می باشد.

شکاف دیجیتال با مفهوم شکاف دانش ارتباطی نزدیک دارد. در حقیقت دیگر دانش و اطلاعات به خودی خود ارزشمند نیستند و منجر به توسعه یک فرد یا جامعه نمی‌شوند، بلکه مهارت استفاده از فناوری و به‌کارگیری دانش در اولویت و اهمیت می باشد.

موردی که جناب آذری جهرمی به آن اشاره مستقیمی داشته است اختلاف میان فهم مدرن و سنتی است که در این اختلاف درک درست از فناوری عامل اصلی ایجاد دره دیجیتال شناخته شده است،  در بیشتر مواقع زمانی که صحبت از مدیر سنتی و مدرن می‌شود مقایسه بین الگوهای رفتاری و سطح تحصیلات آن‌ها انجام می‌گیرد اما تفاوت محدود به این دو مورد خاص نمی باشد.

در اینکه مدیران سنتی و مدرن هر دو به دنبال افزایش بهره‌وری و بهبود اثربخشی منابع سازمان خود هستند شکی نیست اما قطعا شیوه‌ای که برای رسیدن به این اهداف مشترک دارند متفاوت است. بطور معمول یک مدیر سنتی ترجیح می‌دهد ابزارهای قدیمی که قبلا آن‌ها را  تجربه نموده به کار گیرد اما در مقابل در مدیریت مدرن  همیشه شاهد به روز شدن و استفاده از فناوریهای جدید هستیم.

 از این رو از ابزارها و تکنولوژی‌های روز نهایت استفاده را می‌برند تا حد امکان خطای انسانی را کم کرده و بهره‌وری را افزایش دهند، در چنین مدیریتی مطالعه و افزایش دانش برای مدیران از اهمیت زیادی برخوردار است.

در حقیقت یک مدیر مدرن سعی می نماید تا همیشه خود را در معرض فناوری قرار گیرد و خود را با تکنولوژی‌های روز تطبیق دهد، برای به روز شدن باید درک درستی از فناوری داشت که البته به معنای حرفه‌ای بودن در جزئی‌ترین موارد فناوریهای روز نیست؛ بلکه به معنای درک فضا و چشم انداز فناوری است و اینکه یک مدیر باید بداند که فناوری و پیشرفت‌های جدید چه اثراتی می‌تواند در بهبود شرایط کاری سازمان داشته باشد. هرگز نباید فراموش کنیم که نوآوری پیوسته در جریان است و اگر نوآور نباشیم در جریان نیستیم.

بروز شکاف دیجیتالی تاثیرات زیادی در تجارت الکترونیک، اقتصاد و آموزش دارد که  حاصل این امر در نهایت عقب‌افتادگی در علوم و فناوری خواهد بود. عمیق‌تر شدن این شکاف که در نهایت به تعبیر جناب وزیر به دره دیجیتال تبدیل شده است که به معنای عمیق تر شدن فاصله اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور از  رقبای جهانی خود می باشد، نتیجه این شکاف در طولانی مدت تحمیل کالاها و تولیدات صاحبان فناوری برای سست کردن پایه های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی کشورمان می باشد که پیامدش یاس و افسردگی در سطح جامعه خواهد بود.

مهمترین مسئله در پرکردن شکاف دیجیتالی توجه به سواد دیجیتالی و بالا بردن سطح علمی مدیران در درک صحیح از فناوری می باشد، دولت بايد با جلب مشاركت سازمانهاي غير دولتي و بخش خصوصي در پركردن شكاف ديجيتالي اهتمام ورزند.