مرکز نوآوری چیست؟
البرز فاوا نیوز، مراکز نوآوری با همان ایده جذب خلاقیت‌ها و نوآوری‌های افراد ایجادشده‌اند و به دنبال عرضه یک محصول به بازار هستند، البته محصولی که بر مبنای دانش و پژوهش ساخته شده باشد. آن‌ها با تأمین بودجه فعالیت خود از شرکت‌هایی که به آن‌ها وابسته‌اند و یا شرکت‌هایی که طرح‌ها را به آن‌ها می‌فروشند به حیات خود ادامه می‌دهند.
مراکز آموزش عالی از این ابزار برای گسترش توانایی‌های خود استفاده کرده‌اند. آن‌ها استراتژی‌های مختلفی را برای پیشرفت در روش‌های نوینی آموزشی و پیشرفت در صنعت آموزش برای برخورد با تعداد بیشتری دانش‌آموز را به کار برده‌اند.
طبق تعریف صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران، مرکز نوآوری، “مرکزی است متشکل از یک یا چند تیم نوآور که با همکاری مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های متقاضی محصولات جدید در یک حوزه تخصصی در چارچوب برنامه‌ای بلندمدت با هم همکاری می‌کنند”.
تفاوت مرکز نوآوری با شتاب‌دهنده و استارت آپ
شتاب‌دهنده‌ها از یک تیم استارت‌آپ که ایده‌ای مورد تأیید آن‌ها دارد حمایت می‌کنند، درواقع ایده‌های استارت‌آپ‌های مختلف را گلچین می‌کنند و بهترین آن‌ها که در کمترین زمان به بیشترین سود برسد را انتخاب می‌کنند. آن‌ها شرکتی با گروه استارت‌آپ تأسیس و در مقابل سرمایه‌گذاری اولیه و آموزش‌ها و خدماتی که به صاحبان ایده می‌دهند سهمی از شرکت را در اختیار می‌گیرند، البته می‌تواند تأسیس شرکت هم در کار نباشد و در قبال حمایت‌های مالی و معنوی از طرح‌ها، سهمی از آینده تولیدی محصول را در اختیار بگیرند.
معمولاً شتاب‌دهنده‌ها فعالیت‌هایی با سرعت بالا انجام می‌دهند و بعد آن را به حالت شرکتی مستقل رها می‌سازند (پس از پذیرش نهایی طرح و سرمایه‌گذاری بیشتر شتاب‌دهنده) البته با سهام محفوظ شتاب‌دهنده، ولی در مراکز نوآوری این گونه عمل نمی‌کنند و در هسته‌های پژوهشی خود در زمینه‌های مختلف به مطالعه طرح‌های مختلف می‌پردازند و بحث تجاری‌سازی را با یک شریک یا همکار صنعتی یا دولتی انجام می‌دهند. البته این مراکز از پژوهشگرانی که ایده‌های مناسب دارند هم دعوت به همکاری می‌کنند. نکته ای دیگر که بایستی به آن توجه کرد این است که شتاب‌دهنده‌ها می‌توانند انتفاعی یا غیرانتفاعی باشند ولی مراکز نوآوری عموماً وابسته به دولت‌ها هستند.
شتاب‌دهنده‌ها معمولاً با برگزاری مسابقاتی به جذب ایده می‌پردازند. ولی مراکز نوآوری معمولاً اینگونه نیستند، افراد خود درخواست بررسی ایده را می‌دهند و یا به‌عنوان یک پژوهشگر از آن‌ها دعوت به همکاری می‌شود. شتاب‌دهنده‌ها معمولاً کوتاه‌مدت هستند، عموماً حداکثر 6 ماه، ولی مراکز نوآوری اکثراً با پروژه‌های بلندمدت کار می‌کنند. شتاب‌دهنده‌ها معمولاً هر ایده‌ای که در ابتدا حتی هیچ ربطی به علم ندارند را می‌پذیرند، ولی در مراکز نوآوری معمولاً کارها بر مبنای پژوهش و تحقیق انجام می‌شود.
وظیفه مراکز نوآوری، پیشرو بودن و ریسک کردن راه‌حل‌های جدید برای مشتریان، تست کسب و کار مدل‌های جدید و ارزیابی فناوری‌های جدید است تا بتواند سهم بازار یک شرکت را ارتقا دهد.
انواع مراکز نوآوری
مراکز نوآوری را بر اساس دو عامل: میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز و اهداف این مراکز، می‌توان در 4 گروه دسته بندی کرد
مراکز نوآوری درون سازمانی: این مراکز تمام فعالیت‌های مربوط به نوآوری از الهام ایده تا آماده کردن پروتوتایپ را در قالبی درون سازمانی انجام می‌دهند، معمولاً این مراکز ازنظر اندازه و تعداد کارکنان بزرگ هستند و حوزه فعالیت آن‌ها گسترده است.
مراکز نوآوری دانشگاهی: این مدل شرکت‌ها در یک دانشگاه سرمایه‌گذاری می‌کنند تا از طریق محققان آن دانشگاه بتواند از لحاظ فناوری نوآوری داشته باشند.
مراکز نوآوری اهرمی: این مراکز نوآوری فعالیتی شبیه به شتاب‌دهنده‌ها دارند، شامل تعداد متخصص و مربی هستند و با کمپانی‌های بزرگ در ارتباط هستند و از این طریق به جذب استارت آپ ها می‌پردازند و از طرفی برای این استارت آپ ها فرصت‌های کاری ایجاد می‌کنند تا کالا و محصولات خود را از طریق این کمپانی‌ها در بازار تست کنند.
پایگاه‌های کوچک نوآوری: این مراکز نوآوری تیم‌های کوچکی هستند که بر اساس قطب‌های فناورانه شکل می‌گیرند. سازمان‌های بزرگ هدفشان از ایجاد چنین مراکزی دسترسی به تحولات فناورانه بدون سرمایه‌گذاری‌های بزرگ می‌باشد. معمولاً پس از گذشت زمان این پایگاه‌های کوچک نوآوری تبدیل به یکی از 3 فرم مراکز نوآری دیگر خواهند شد.
اهداف مراکز نوآوری
- ایجاد زمینه مناسب برای بروز خلاقیت و بستری برای رشد و پرورش ایده‌های نو بر مبنای دانش
- حمایت از طرح‌های پژوهشگران، محققان، دانشجویان و دانش آموزان
- کمک به شکل‌گیری و حیات شرکت‌های دانش‌بنیان
- ایجاد بستر مناسب برای کارآفرینی، اشتغال و تجاری‌سازی محصولات
- تولید فن‌آوری و خروج از مونتاژکاری
- ایجاد ارتباط بین دانشگاه، صنعت و دولت و تأمین سرمایه‌های مادی و معنوی
- ایجاد شور و انگیزه جهت نوآوری در علوم مختلف اعم از علوم حاضر و جدید
- گسترش فناوری و ایجاد بستر تجاری‌سازی در زمینه‌های مختلف (خروج از فرهنگ تک‌محوری بودن و ترک عادت تولید فقط در یک زمینه خاص)
وظایف یک مرکز نوآوری
- شناسایی نخبگان، پژوهشگران و محققان توانمند و تشکیل گروه‌های پژوهشی و حمایت از ایشان
- شناسایی شرکت‌های همکار و تشکیل تیم صنعتی یا مشارکت
- ایجاد لینک بین هسته پژوهشی و شرکت همکار
- تأمین نیازها، رصد اتفاقات و پیشرفت‌های انجام‌شده
- تجاری‌سازی محصول نهایی، معرفی آن به بازار با استفاده از کمک شرکت همکار
- تشویق افراد به تأسیس شرکت‌های دانش‌بنیان و حمایت از ایشان
