بررسی تاثیر تکنولوژی متاورس بر آموزش – محبوبه بیدکی

تحولات فضای مجازی به سرعت در حال انجام است و این فضا در حال تبدیل شدن به یک واقعیت در کنار دنیای واقعی است،در حقیقت دیوارها بین فضای مجازی و کارکردهای آن تبدیل به یک واقعیت جدی شده است. در طول دهه گذشته ما شاهد پیشرفتهای تکنولوژیکی زیادی بوده ایم که ترکیب فضای فیزیکی و مجازی را ممکن میسازد، تقویت موقعیت ها با لایه‌هایی از اطلاعات از دنیای مجازی در حال حاضر به روش های مختلف برای برنامه های کاربردی بیشمار مثل سرگرمی،فضاهای آموزشی وبرنامه های شخصی تا پروژه‌های سازمانی فعال است،با تاثیر از روندهای فناوری ما نیاز به یک میانجی تحت عنوان متاورس داریم که به عنوان یک پلتفرم متحد کننده و فضای طراحی برای برنامه های کاربردی با ارزش افزوده بالا عمل میکند.

البته اینکه تکنولوژی ها میتوانند باعث تغییر و تحول در آموزش بشوند بارها و بارها توسط متخصصان مورد بررسی  قرار گرفته است ، بعنوان مثال،در سال ۱۹۲۲ میلادی ادیسون در خصوص تحول آموزش از طریق تصاویر متحرک یا همان موشن پیکچرزها  ادعا کرد که دنیای آموزش متحول می شود .کمی بعدتر در دهه ۳۰ میلادی رادیو به عنوان تکنولوژی روز دنیا مطرح شد و بسیاری از اندیشمندان حوزه آموزش بر این عقیده بودند که این تکنولوژی به طور کلی دنیای آموزش را متحول می‌کند و اساتید می توانند از طریق رادیو آموزش از راه دور  برای فراگیران برگزار کنند. مدتی بعد از آن با پیشرفت تکنولوژی و بروز و ظهور مولتی‌مدیا ها مثل تلویزیون کامپیوتر اینترنت،  آموزش مجازی و یادگیری از این طریق تقریباً شکل گرفت، در واقع یادگیری در ذهن مخاطب تا حدودی اتفاق افتاد، در حال حاضر تکنولوژی های جدید این  بستر  را برای فراگیران فراهم می‌کنند تا یادگیری بهتر برای مخاطب امکانپذیر بشود. اما در قرن معاصر تحولات بزرگی در فضای مجازی رخ داده است که این فضا را تبدیل به یک واقعیت در کنار دنیای واقعی کرده است در حقیقت دیوارها بین فضای واقعی و فضای مجازی در حال فرو ریختن است. یکی از مهمترین تحولات اخیر در فضای مجازی ظهور واژه متاورس است که با گسترش تکنولوژی های مربوط به فضای مجازی و افزایش سرعت اینترنت در سطح جهانی به یکی از برجسته ترین و مطرح ترین واژه تبدیل شده است. واژه متاورس از دو قسمت متا به معنای ماورا و ورس به معنای دنیا تشکیل شده و معنای تحت الفظی این واژه دنیای ماورا است. در واقع متاورس به کلید واژه ای معادل پیشرفت و تعالی تبدیل شده است که کلید رمز اشاره به پروژه های آینده محسوب می‌شود. متاورس واژه‌ای است که برای توصیف یک فضای آنلاین مجازی استفاده می‌شود، که ویژگی اصلی آن به هم پیوستگی و ارتباطات همه جانبه است و ترکیبی از تمام جهان مجازی واقعیت افزوده و اینترنت می باشد شما می توانید متاورس را به صورت یک فضای آنلاین اشتراکی در نظر بگیرید که در آنجا هر کسی می‌تواند تجربه سه بعدی مجازی خاص خود را داشته باشد، آن هم به شکل های مختلفی همچون بازی جستجو و گیمینگ. اولین بار در سال ۱۹۹۲ واژه  متاورس در رمان تصادف در برف نوشته نیل استفنسون مطرح شد دنیایی که استفنسون در این رمان ساخت به این صورت است که افراد در دنیای مجازی با استفاده از آواتار های خود به معاشرت با یکدیگر می پردازند. البته سوالات زیادی در مورد این واژه نسبتا جدید وجود دارد که هنوز هیچ پاسخ قطعی و روشنی برای آنها وجود ندارد. اما همانطور که پیش بینی ها و گمانه زنی ها در مورد  متاورس و نقش آن در زندگی انسان ها روز به روز بیشتر می شود، می توانیم در خصوص اثرات گسترده بستر واقعیت مجازی بر موضوع آموزش و یادگیری  بحث و تبادل نظر داشته باشیم. همچنین ظهور دنیاهایی که در واقعیت مجازی ساخته شده اند، می توانند ماهیت کلاس های درسی را تغییر دهند.  با توجه به  توسعه و فراگیر شدن کاربردهای متاورس همچنین آمیختگی آن با سبک زندگی مردم، در شیوه های آموزشی ما تغییراتی بزرگ  رخ می دهد بدیهی است در آینده ای نه چندان دور سبک آموزش در  مدارس، دانشگاه ها و آموزشگاه های امروزی متفاوت خواهد شد. در اینجا بد نیست اشاره کنم که مارن لوین، سرپرست ارشد بازرگانی شرکت متا، معتقد است متاورس فرصتی بزرگ در خدمت برگزاری کلاس های درسی است و یک تجربه یادگیری همه جانبه را برای فراگیران ایجاد می کند. نیاز فزاینده برای استفاده از آخرین پیشرفت های تکنولوژی در زمینه یادگیری دانش آموزان و دانشجویان، موجب سرعت بخشیدن به رشد و پیشرفت آنها می شود و به آنان توانایی مقابله با چالش های دنیای همیشه رقابتی را می دهد. پس از دوران همه گیری ویروس کووید ۱۹، هم اساتید و هم دانش پذیران به درک جدیدی از کاربرد فناوری در آموزش رسیده اند به این معنا که استراتژی های مقابله با محدودیت های دنیای واقعی (مانند آنچه در زمان محدودیت های کرونایی و قرنطینه شاهد بوده ایم) پررنگ تر و کاربردی تر شده اند. در نظر بگیرید یک سخنرانی آموزشی توسط یک مدرس واقعی در یک دانشگاه حقیقی  تنها در دسترس تعداد محدودی از مخاطبان خواهد بود. اما بستر آنلاین این امکان را ایجاد می کند که مدرس بتواند به طور هم زمان برای تعدادی کمابیش نامحدود از فراگیران سخنرانی کند. حتی اگر مالکیت معنوی آثار تولید شده برای اساتید یا موسسات آموزشی وجود داشته باشد، باز هم این امکان وجود دارد که با در نظر گرفتن قوانینی از طریق هوش مصنوعی این محصولات آموزشی ارائه بشود، هوش مصنوعی همچنین می تواند مفاهیم را با آواتارها و شخصیت های دیجیتالی بازتولیده کند. مفهوم جذاب دیگری که در بحث متاورس و آموزش وجود دارد، وجود دوقلوهای مجازی یا نسخه های مشابه دیجیتالی است. تصور کنید نسخه دیگری از ما در یک واقعیت مجازی سر کلاس درس بنشیند و دروس را بیاموزد! بحث دوقلوهای دیجیتالی منحصر به انسان ها نیست، بلکه ماشین ها، دستگاه ها، مکان ها یا حتی اشیاء کوچک را نیز می تواند دربر بگیرد. وجود این نسخه های دیجیتالی وابسته به عملکردهای جسم فیزیکی انسان یا شیء مورد نظر است، به این صورت که ما بدون اینکه نیاز به انتقال  به مکانی خاص برای آموزش داشته باشیم، تنها با استفاده از فناوری های پیشرفته با نسخه دیگر خود در متاورس در تعامل خواهیم بود. بنابراین جسم ما می تواند کارکردهای نسخه مجازی ما را مدیریت کند. ساخت بنای فیزیکی آزمایشگاه های علمی، موزه های تاریخ و دانشکده های جدید در دنیای واقعی هزینه زیادی در بر دارد. در مورد خرید اشیاء و تجهیزات آموزشی نیز همینطور است. در متاورس این هزینه ها به شدت کاهش می یابند. بنابراین دانشگاه دیجیتالی امکان این را فراهم می کند که در دوران بالا رفتن قیمت ها، صرفه جویی بیشتری انجام گیرد. یا نمونه دیگر  یکی از مراکز آموزشی است که از تکنولوژی متاورس استفاده می کند مدرسه«اوپتیما کلاسیکال آکادمی» که یک مدرسه هیات امنایی در فلوریدای ایالات متحده، است و از این فناوری جدید استقبال کرده همچنین قصد دارد از آگوست سال ۲۰۲۲ کلاس‌هایی را به صورت مجازی در متاورس برگزار کند. این مدرسه قصد دارد برای حضور در کلاس‌های مجازی، ۱۳۰۰ دانش آموز خود را به هدست‌های «اوکلوس» شرکت متا مجهز کند. تجربه این نمونه ها جذابیت استفاده از تکنولوژی متاورس را چندین برابر می کند. بی تردید متاورس شکاف بین دنیای واقعی و مجازی را محو می کند. حتی اگر بتوانید این را به عنوان یک مزیت در نظر بگیرید، اعتیاد به دنیای مجازی می تواند افراد را از تجربیات دنیای واقعی دورمی کند. احتمالا دنیای سه بعدی متاورس روابط و تعاملات افراد در دنیای واقعی را تحت تاثیر قرار می دهد. در نهایت بنظر می رسد،متاورس به عنوان شبیه سازی جهان طبیعی تمامی حوزه های مرتبط با انسان و جامعه را در بر می گیرد ،با پیچیده تر شدن مسائل  در متاورس  شرایطی  در آینده بوجود خواهد آمد که ما قادر به پیش بینی آن نیستیم،متاورس  دنیایی جدید فارغ از محدودیت های اینترنت فعلی است. اما برای  اینکه در این خصوص  قضاوت  کنیم  و میزان موفقیت‌ یا شکست آن را بسنجیم بسیار زود است؛ از طرفی نمی توانیم  برخی از حقایق را نادیده بگیریم  متاورس وعده ای در دنیای دیجیتال است که تحقق ان بسیار زود اتفاق می افتد، در نظر بگیرید با ظهور  بیت‌کوین  در بازار رمز ارزها  بیشتر مردم به توانایی‌های آن ایمان نداشتند اما در حال حاضر  افرادی  که به آن باور داشتند نتیجه مطلوبی در مورد اعتمادشان گرفتند. احتمال دارد که راجع‌به متاورس‌ هم دقیقاً همین مسئله رخ بدهد. اما باید بپذیریم که دنیا در حال بزرگ شدن است و روزی فراخواهد رسید که متاورس بطور کامل تحقق پیدا خواهد کرد و تمام زندگی ما را تحت الشعاع قرار خواهد داد.

Mijgan.bidaki88gmail.com