رایانش ابری یا Cloud Computing چیست؟
رایانش ابری، از ترکیب دو کلمه رایانش و ابر ایجاد شده است که راهکار‌هایی برای ارائهٔ خدمات فناوری اطلاعات به شیوه‌های مشابه با صنایع همگانی همانند (آب، برق، تلفن و …) پیشنهاد می‌کند.
رایانش ابری یا Cloud Computing
رایانش ابری (Cloud Computing) مدل رایانشی بر پایهٔ شبکه‌های رایانه‌ای مانند اینترنت محسوب می شود که الگویی جدید در جهت عرضه، مصرف و تحویل خدمات رایانشی (شامل زیرساخت، نرم‌افزار، بستر، و سایر منابع رایانشی) با به‌کارگیری شبکه ارائه می‌کند. «رایانش ابری» از ترکیب دو کلمه رایانش و ابر ایجاد شده‌است
ابر در اینجا استعاره از شبکه یا شبکه‌ای از شبکه‌های وسیع مانند اینترنت است که کاربر معمولی از پشت صحنه و آنچه در پی آن اتفاق می‌افتد اطلاع دقیقی ندارد (مانند داخل ابر) در نمودار‌های شبکه‌های رایانه‌ای نیز از شکل ابر برای نشان دادن شبکهٔ اینترنت استفاده می‌شود و دلیل تشبیه اینترنت به ابر نیز این است که اینترنت همچون ابر جزئیات فنی‌اش را از دید کاربران پنهان می‌سازد و لایه‌ای از انتزاع را بین این جزئیات فنی و کاربران به وجود می‌آورد.
بعنوان مثال؛ آنچه یک ارائه‌دهندهٔ خدمات نرم‌افزاری رایانش ابری ارائه می‌کند، برنامه‌های کاربردی تجاری آنلاین است که از طریق مرورگر وبیا نرم‌افزار‌های دیگر به کاربران ارائه می‌شود.
نرم‌افزار‌های کاربردی و اطلاعات، روی سرور‌ها ذخیره می‌گردند و براساس تقاضا در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. جزئیات از دید کاربر مخفی می‌مانند و کاربران نیازی به آشنایی یا کنترل در مورد فناوری زیرساخت ابری که از آن استفاده می‌کنند ندارند. رایانش ترجمه کلمه ” Computing” است که در بعضی متون به جای رایانش از محاسبات و پردازش استفاده شده‌است.
البته باید به این موضوع اشاره کرد که؛ محاسبات و پردازش معادل کاملی از این کلمه نیست؛ زیرا بر اساس تعریف واژه‌نامه‌های معتبر مانند آکسفورد، لانگمن این واژه به معنای استفاده از رایانه و عملیات رایانه‌ها یا اموری است که یک رایانه انجام می‌دهد و محاسبه و پردازش تنها یکی از این امور است.
بعنوان مثال؛ یک رایانه همان‌طور که برای اجرای فرامین به محاسبه و پردازش می‌پردازد، به همین ترتیب مدارک و فایل‌ها را در هارد دیسک یا صفحه سخت خود ذخیره می‌کند، امکان ایجاد ارتباط میان افراد را فراهم می‌آورد که این امور چیزی بیش از یک محاسبه و پردازش صرف است.
به علاوه در معنای علوم رایانه معادل‌های دیگری برای کلمات «محاسبه» و «پردازش» وجود دارند، مانند؛ calculation و processing ، که عدم تمایز این کلمات با یکدیگر می‌تواند منشأ اشتباه در درک این مفاهیم شود. رایانش ابری راهکار‌هایی برای ارائهٔ خدمات فناوری اطلاعات به شیوه‌های مشابه با صنایع همگانی (آب، برق، تلفن و …) پیشنهاد می‌کند.
این بدین معنی است که دسترسی به منابع فناوری اطلاعات در زمان تقاضا و بر اساس میزان تقاضای کاربر به گونه‌ای انعطاف‌پذیر و مقیاس‌پذیراز راه اینترنت به کاربر تحویل داده می‌شود. همان‌طور که کاربر تنها هزینه برق یا آب مصرفی خود را می‌پردازد.
در صورت استفاده از رایانش ابری نیز کاربر تنها هزینه خدمات رایانشی مورد استفاده خود (اگر هزینه از کاربر دریافت شود) را پرداخت خواهد کرد که در اصطلاح به این مدل محاسبه هزینه، pay as you go گفته می‌شود. رایانش ابری را گروهی تغییر الگوواره‌ای می‌دانند که دنباله‌روی تغییری است که در اوایل دهه ۱۹۸۰ از مدل رایانه بزرگ به مدل کارخواه-کارساز صورت گرفت.
تاریخچه پیدایش رایانش ابری
رایانش ابری در سال ۱۹۶۰ مفهوم پیدا کرد. یکی از اعضای بنیانگذاران هوش مصنوعی به نام پروفسور جان مک کارتی در پیش بینی خود در مورد رایانش ابری چنین بیان کرد رایانش ابری روزی به عنوان یک صنت همگانی سازماندهی خواهد شد
در سال نیز ۱۹۶۶ پارک هیل داگلاس در کتابی با عنوان ؛مشکل صنعت همگانی رایانه به مواردی مانند توهم دسترسی نامحدود، تدارک الاستیک، ارائه امکانات به صورت صنعت همگانی به مراکز خصوصی و دولتی و انجمنی اشاره کرد.
اما واژه‌هایی که در دهه‌ی ۱۹۶۰ استفاده شد هیچ کدام مفهوم امروزی ابر را نداشت و به صورت لفظی از آن به عنوان صنعت همگانی استفاده می‌شد. در سال ۱۹۶۹ ایده شبکه کهکشانی یا شبکه بین کهکشانی که امروزه آن را اینترنت می‌نامیم توسط J.C.R.Licklider مطرح شد و مدتی بعد موسسه تحقیقات امریکا شبکه ARPANET را توسعه بخشید و فعال کرد تا هرشخصی بتواند به برنامه‌ها و اطلاعات از سراسر این شبکه دسترسی داشته باشد.
در دهه ۱۹۷۰ نرم افزار‌های مجازی سازی مانند VMware معرفی شدند و توانستد چندین سیستم عامل را در یک سیستم عامل میزبان قرار بدهند و هریک را به صورت جداگانه سرویس دهی کنند. اولین تعریف شناخته شده از رایانش ابری در سال ۱۹۹۷ توسط پروفسور رامناث چلاپا (Ramnath Chellappa) در دالاس شکل گرفت. او در سخنرانی خود چنین بیان کرد:
یک نمونه محاسباتی در جایی که حداکثر توان محاسباتی قرار دارند به زودی از مرز‌های اقتصادی گذشته و به تنهایی قادر به محاسبات نخواهد بود و باید از محدودیت‌های فنی گذر کرد.
به بیان ساده‌تر می‌توان گفت منظور از صحبت وی پردازش‌هایی است که امروزه در برخی از نرم افزار‌ها و سرویس‌ها از عهده‌ی یک سرور خارج بوده و، چون مرز توانایی پردازنده‌ها بیشتر نیست باید چندین سرور در کنار هم سرویس هارا پردازش کنند.
در اواخر دهه ۱۹۹۰ شرکت Salesforce.com فعالیت خود را در حوزه‌ی تبدیل اپلیکیشن‌های جامع و کاربردی سازمان‌ها به صورت وب آغاز کرد.
فعالیت این شرکت شروعی بود تا سازمان‌ها بتوانند محوریت فعالیت خود را با یک نرم افزار و به صورت یکپارچه روی یک بستر (اینترنت) انجام دهند. می‌توان گفت دهه ۲۰۰۰ اوج شکوفایی تکنولوژی Cloud Computing بود. در سال ۲۰۰۳ شرکت Xen نرم افزار Virtual Machine Manitor را توسعه بخشید.
این سیستم اجازه می‌داد تا تعداد زیادی سیستم عامل مهمان روی چندین سرور قرار بگیرند و از منابع سرور‌ها به صورت اشتراکی استفاده نمایند. به این ترتیب بود که ایده cloud computing ایجاد شد و به دنبال آن تکنولوژی cloud computing نیز شکل گرفت.
